Jongeren die opgroeien in de huidige maatschappij moeten sterk in hun schoenen staan om niet meegezogen te worden in de hectiek en waan van de dag. In deze levensfase, waarin ingrijpende veranderprocessen plaats vinden, kunnen gedachten en gevoelens alle kanten op schieten. Piekeren, schaamte, (faal)angst, lichamelijke klachten, concentratieproblemen, slaapproblemen, zelfs klinische depressie: de statistieken tonen aan dat een zeer groot deel van de jongeren zich hierdoor regelmatig belemmerd voelt.
Uiteraard is enige innerlijke strijd en de zoektocht die daaruit voortkomt volstrekt passend bij deze levensfase en onderdeel van de gezonde ontwikkeling tot volwassene. Echter, wanneer een jongere niet in staat is momenten van rust en ontspanning te creëren, stil te staan bij wat hij (of zij) zelf eigenlijk vindt, te voelen welke signalen zijn lijf aangeeft en hiernaar te handelen, dan ontstaat een staat van onbewust handelen. “Dobberen op de golven en meewaaien met alle winden” is dan het gevolg. In de praktijk uit zich deze toestand zich bijvoorbeeld als zichzelf verliezen in de digitale wereld, erg beïnvloedbaar zijn, passief en lusteloos worden.
Elke jongere is in staat om zich (weer) energiek, zelfverzekerd en ontspannen te voelen. Om met vertrouwen naar de toekomst te kijken. Om weerbaar te zijn en te dealen met de leuke en minder leuke kanten van het leven. Als een jongere zelf de tools heeft om te voelen en luisteren naar zichzelf en vanuit eigen waarden en overtuigingen te handelen, dan is er sprake van leven vanuit bewustzijn. Ook dan blijven er moeilijke situaties zich voordoen, geeft de leerkracht altijd teveel huiswerk en zeuren ouders te veel. Maar het verschil zit ‘m erin hoe de jongere zich verhoudt tot de situatie. Niet langer overspoeld door de golven van emotie, maar als een surfer die de wind gebruikt om zijn eigen koers te varen. En als er een keer een hoge golf komt en de plank wiebelt, dan is hij in staat het hoofd boven water te houden en weer op de plank te klimmen.
Mindfulness is een zeer praktische en effectieve vorm om mentale veerkracht en weerbaarheid op te bouwen. Om je anders te leren verhouden tot lastige situaties en regie te behouden over je eigen leven. Juist voor jongeren, waarbij zelfreflectie en zelfregie nog niet optimaal zijn ontwikkeld, kunnen de praktische oefeningen en vaardigheden een wereld van verschil maken.
Een mindfulnesstraining is op basis van veelvuldige wetenschappelijke resultaten zo opgebouwd dat de vaardigheden eigen worden gemaakt en geïntegreerd raken in het dagelijks handelen. De training vindt meestal in groepsvorm plaats, waardoor de jongeren elkaars proces versterken. Er is niets zo krachtig als ‘peer pressure’. ‘Relaxed zijn, chillen, je niet druk maken’ is immers een stuk cooler dan gestrest, angstig en somber zijn.
Het uiteindelijke effect van een mindfulnesstraining is afhankelijk van ontelbaar veel factoren. Met name de motivatie en inzet van de jongere is bepalend. Het regelmatig beoefenen leidt tot structurele verandering, zelfs toename van grijze stof in de hersenen. Maar de meetbaarheid van de effecten is beperkt: het toepassen verloopt niet volgens een gestructureerd plan. Wat in de praktijk blijkt is dat de training bijna altijd een proces van bewustzijnsvergroting op gang brengt, dat per persoon een verschillend beloop heeft en levenslang door gaat. Een zeer veelgehoorde reactie van volwassen deelnemers aan de training is: ‘Ik wou dat ik dit als kind had geleerd’.