Eigen risico leidt tot mijden zorg (NRC – 14-09-2016)
Tien procent van de Nederlanders heeft in 2016 zorg gemeden omdat ze die te duur vonden, blijkt uit onderzoek.
Dit jaar heeft zeker 10 procent van de Nederlanders om financiële redenen zorg gemeden of uitgesteld omdat zij op dat moment het bedrag dat ze moesten betalen door het verplichte eigen risico niet wilden of konden missen. En 5 procent zegt dat ze sinds 1 januari van dit jaar zorg hebben gemeden of hebben uitgesteld omdat ze het bedrag helemaal niet konden betalen. In het onderzoek is niet vastgesteld of deze mensen de zorg op medische gronden daadwerkelijk nodig hadden en de zorg onterecht meden.
Dit concludeert TNS NIPO in een onderzoek in opdracht van zorgverzekeraar VGZ. Het percentage mensen dat zorg mijdt of uitstelt om een financiële redenen is licht gestegen in vergelijking met vorig jaar, toen dit onderzoek naar het eigen risico in de zorg voor het eerst werd uitgevoerd. Er werden 812 mensen ondervraagd uit alle lagen van de samenleving.
Van de Nederlanders die dit jaar wél zorg gebruikten, heeft 14 procent een betalingsregeling afgesloten met hun zorgverzekeraar, bijvoorbeeld om het eigen risico gespreid af te betalen. Geld is de belangrijkste reden om zorg uit te stellen of te mijden. Op de tweede plaats staat het antwoord: „Ik ga pas naar de dokter als ik ernstige klachten ervaar.”
Het verplichte eigen risico is in 2008 mede ingevoerd om burgers bewust te maken van de kosten van zorg en niet voor te lichte aandoeningen naar de dokter gaat. Het risico zou bestaan, dat mensen hulp mijden terwijl ze die wel nodig hebben, maar dat is een moeilijk en nog niet goed onderzocht vraagstuk. „Het blijft zelf gerapporteerd gedrag, dat is altijd moeilijk te meten”, zegt Milou Gutter van TNS NIPO. „Je kunt aan ons onderzoek in ieder geval zien dat mensen zorg mijden vanwege het verplichte eigen risico.”
Het eigen risico speelt een belangrijke rol in het zorgdebat. GroenLinks, SP, PVV en 50Plus hebben gezegd dat ze het willen afschaffen. Ze vinden het eigen risico een straf op ziek zijn.
Het verplichte eigen risico werd ingevoerd in 2008. Dat jaar betaalde de Nederlander 150 euro per jaar. Dit jaar is dit 385 euro per jaar. Zodra een patiënt een behandeling ondergaat, moet hij dit bedrag eerst zelf betalen.
Met de kennis over het eigen risico blijkt het niet goed gesteld. Nog minder Nederlanders dan vorig jaar weten welke ingrepen zijn uitgezonderd van het eigen risico. Een bezoek aan de huisarts valt er bijvoorbeeld niet onder, maar dat weet maar 53 procent – vorig jaar was dit nog 68 procent. Ook weten minder mensen (26 procent) dat zorg voor meeverzekerde kinderen tot 18 jaar niet onder het eigen risico valt. Ruim één op de drie Nederlanders denkt (ten onrechte) dat spoedeisende hulp in het ziekenhuis niet onder het eigen risico valt.
Eind 2015 bleek uit ander onderzoek, van Nivel in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid en de Landelijke Huisartsen Vereniging, al dat 3 procent van de mensen om financiële redenen wel eens afziet van zorg van de huisarts, terwijl die dus niet onder het eigen risico valt.
Bijna driekwart van de mensen die werden ondervraagd, is niet tegen het eigen risico, maar vindt dat het niet verder moet stijgen of vindt het nu te hoog. Het ideale bedrag zou volgens de ondervraagden 212 euro zijn.